چالش های درون فرقه ای مسیحیان در جلفای عصر صفوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

ندارد

چکیده

جلفای نو محله ای در جنوب اصفهان در آن طرف رودخانه زاینده رود واقع می باشد که به
فرمان شاه عباس اول جهت اسکان موقت و سپس اقامت دائمی در اختیار ارمنیان گذاشته
شد . به طوریکه در ابتدا به جز اقلیت محدود زرتشتی هیچ فرد مسلمان و یا غیر ارمنی حق
سکونت در آنجا را نداشت اما کم کم دیگر مسیحیان مشرق زمین به این شهرک وارد شده و
سپس با افزایش ارتباطات سیاسی ایران با اروپا مبلغین مسیحی کاتولیک به ایران اعزام
شده، در صدد برآمدند در جلفا سکونت نمایند و امتیاز ساخت کلیسا را جهت اجرای مراسم
مذهبی خود از شاهان صفوی کسب نمایند . همین امرمنجر به ایجاد درگیری و نزاع میان
ارامنه ی گریگوری و فرقه های مسیحی اروپایی چون اگوستین ها، کارملیت ها، کاپسن ها و
ژزوئیت ها گردید . عوامل تاثیرگذار بر مناسبات ارامنه با کاتولیک ها گذشته از اختلافات
فرقه ای به سیاست دربار ایران بستگی داشت . به دلیل آنکه ارمنیان شهروند ایرانی
محسوب می شدند و رویکرد سیاسی ایران تحت تاثیر روابط سیاسی و نظامی کشورهای
اروپایی با عثمانی و مساعدت و یا عدم مساعدت به ایران در جنگ با دولت مذبور بود لذا
هنگامیکه مناسبات سیاسی ایران با کشور های اروپایی مخاطره آمیز می شد روابط ارامنه با
کاتولیک ها به شدت خصمانه می گردید به طوریکه آنان به هیچ وجه ما یل به اقامت مسیحیان
فرنگی در جلفا نبودند اگرچه اسکان غیر ارمنی در جلفا منوط به کسب اجازه رسمی از شاه بود و
اهالی جلفا سعی می نمودند به انحاء مختلف مانع صدور چنین حکمی از سوی شاه شوند .
در این مقاله سعی شده با استناد بر گزارشات سیاحان اروپائی و مبلغین مذهبی که غالبا
از مسیحیان کاتولیک حمایت نموده و اسناد منتشر نشده موجود در کلیسای وانک اصفهان
که در راستای تلاشهای ارمنیان می باشد گزارشی به مناسبت چهارصدمین سالگرد تاسیس
جلفا ارائه دهد

کلیدواژه‌ها


جلفای نو محله ای در جنوب اصفهان در آن طرف رودخانه زاینده رود واقع می باشد که به
فرمان شاه عباس اول جهت اسکان موقت و سپس اقامت دائمی در اختیار ارمنیان گذاشته
شد . به طوریکه در ابتدا به جز اقلیت محدود زرتشتی هیچ فرد مسلمان و یا غیر ارمنی حق
سکونت در آنجا را نداشت اما کم کم دیگر مسیحیان مشرق زمین به این شهرک وارد شده و
سپس با افزایش ارتباطات سیاسی ایران با اروپا مبلغین مسیحی کاتولیک به ایران اعزام
شده، در صدد برآمدند در جلفا سکونت نمایند و امتیاز ساخت کلیسا را جهت اجرای مراسم
مذهبی خود از شاهان صفوی کسب نمایند . همین امرمنجر به ایجاد درگیری و نزاع میان
ارامنه ی گریگوری و فرقه های مسیحی اروپایی چون اگوستین ها، کارملیت ها، کاپسن ها و
ژزوئیت ها گردید . عوامل تاثیرگذار بر مناسبات ارامنه با کاتولیک ها گذشته از اختلافات
فرقه ای به سیاست دربار ایران بستگی داشت . به دلیل آنکه ارمنیان شهروند ایرانی
محسوب می شدند و رویکرد سیاسی ایران تحت تاثیر روابط سیاسی و نظامی کشورهای
اروپایی با عثمانی و مساعدت و یا عدم مساعدت به ایران در جنگ با دولت مذبور بود لذا
هنگامیکه مناسبات سیاسی ایران با کشور های اروپایی مخاطره آمیز می شد روابط ارامنه با
کاتولیک ها به شدت خصمانه می گردید به طوریکه آنان به هیچ وجه ما یل به اقامت مسیحیان
فرنگی در جلفا نبودند اگرچه اسکان غیر ارمنی در جلفا منوط به کسب اجازه رسمی از شاه بود و
اهالی جلفا سعی می نمودند به انحاء مختلف مانع صدور چنین حکمی از سوی شاه شوند .
در این مقاله سعی شده با استناد بر گزارشات سیاحان اروپائی و مبلغین مذهبی که غالبا
از مسیحیان کاتولیک حمایت نموده و اسناد منتشر نشده موجود در کلیسای وانک اصفهان
که در راستای تلاشهای ارمنیان می باشد گزارشی به مناسبت چهارصدمین سالگرد تاسیس
جلفا ارائه دهد