مبانی معرفتی، رهیافت تاریخی، تفسیر جدید مفاهیم شیعی، فراگفتمان سیاسی از خرداد 42 تا بهمن 57

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

ندارد

چکیده

امام با درس آموزی از گذشته تاریخی شیعه و نهضت های آزادیخواهانه ملت ایران در
عصر معاصر، انقلاب خویش را بر یک پایگاه فکری استوار بنا کرد .
سبک سیاسی امام آمیزه ای از چهارضلع فلسفه، فقه، عرفان و اخلاق بود که
هوشمندانه این چهار عنصر را به هم آمیخت و معجونی کیمیاصفت به نام حاکمیت دینی در
قرن بیستم را نوید داد .
امام از 15 خرداد 1342 با کشاندن مبارزه به کانون فقاهت یعنی حوزه علمیه قم و
حضور مرجعیت شیعی در سطح رهبری سیاسی جامعه، تراز رویاروئی با نظام شاهنشاهی را
ارتقاء بخشید و با آگاهی دادن به ملت از یک سو و فراگیری پیام او از طریق بهره برداری از
کیفیت های نوین ابلاغ، ازسوی دیگر، به شیوه محافظه کارانه مبارزه پایان داد و با شجاعت
تمام در 15 خرداد 1342 پایان قدرت متمرکز، نظارت ناپذیر، غیرمشروع و مخالف با دین و
آئین ملت را به عنوان یک هدف سیاسی و انقلابی مطرح نمود و با این مولفه ممتاز مبارزاتی ،
توانست و دایره فکری سیاسی شیعه در روزگار معاصر را از موقعیتی مدافع و یا معترض به
وضعیتی منتقد، مدعی و مبتکر دگرگون سازد .
آغاز نهضت امام در 15 خرداد 42 در عاشورا و اوج گیری انقلاب اسلامی در محرم و
صفر، نشانگر ابتنای معرفتی امام به عنوان پرچمدار انقلاب بر آموزه های نهضت حسینی و
الگوپذیری از آن بوده است .
میزان تاثیرپذیری قیام 15 خرداد از نهضت عاشورا، با طرح شهادت به عنوان رمز
پیروزی قیام، توسل به نهضت ابا عبدا ... الحسین تفسیر عینی یافت و شعار ” کل یوم
عاشورا، و کل ارض کربلا “ در جامعه مطرح شد و با طرح نمودن آسیب های سال 60 هجری،
به آسیب های ایران عصر پهلوی اشاره کرد و تأسی به سالار شهیدان و درس آموزی از
نهضت کربلا را مبنای اعتماد به نفس، فداکاری، مسئولیت شناسی و مبارزه با حکومت جور،
دانست   
پایــه و اســاس این بهره برداری از عاشورا، معرفی امام حسین به عنوان الگوی
دست یافتنی برای مردم بود . این گونه نگرش و بهره برداری امام از سنت عاشورا موجب
شد که مردم نیز مجدداً قیام امام حسین را ارزیابی عقلانی کرده وکاربرد مدل حسین ـ یزید
در رابطه با رژیم پهلوی ملموس تر شود .
امام با بازتفسیر مفاهیم شیعی، نه فقط اتحاد نیروهای مذهبی را موجب شد بلکه
زمینه را برای پیوستن سایر نیروهای اجتماعی به صف مبارزه فراهم کرد و با تفسیر انقلابی
امام، یک نظام نمادین، یکپارچه و متحدی فراهم شد تا پیرامون آن گروه های دارای
رهیافت های فکری متفاوت و متنوع گرد آیند و بدین صورت بنیان های معرفتی انقلاب که از
15 خرداد 1342 طراحی شده بود و در طول 15 سال مبارزه بی امان امام، روحانیت و مردم
با نظام سلطنت، پایائی و پویائی خود راحفظ کرده بود، به فراگفتمانی بدل شد که در عین
ایجاد وحدت میان ملت، با تأسی به روح مبارزاتی شیعه، شکست های تاریخی ملت را به
کامیابی و فلاح تبدیل کرد

کلیدواژه‌ها