آنالیز زمانی - مکانی گسترش فیزیکی و رشد اسپرال شهری با استفاده از دادههای چندزمانه سنجشازدور و مدلهای آماری، مطالعه موردی: شهر اردبیل

گسترش و رشد شهری فرایندی مکانی - جمعیتی است و به اهمیت روزافزون شهرکها و شهرها به
عنوان محل تمرکز جمعیت در جامعه و اقتصاد خاصی اشاره دارد. آنالیز رشد شهری با استفاده از دادههای
تاریخی و کنونی عملیاتی ضروری در مطالعات جغرافیایی شهرها و برنامهریزیهای آتی میباشد. گسترش
در کنار شاخصهای GIS افقی و رشد شهرها میتواند با استفاده از دادههای سنجش از دور و تکنیکهای
آماری، نقشهبرداری شده و اندازهگیری گردد. هدف اصلی این مقاله فرابینی یا دیدهبانی رشد شهری در شهر
اردبیل(در شمال غرب ایران) در چهار دهه گذشته و کمیسازی درجه آزادی رشد شهری، درجه گسترش
افقی بیرویه شهری و درجه خوب بودن رشد شهری بوده است. عکسهای هوایی و تصاویر چندزمانه ماهواره-
1968 ) برای تعیین گستره و رشد فیزیکی شهر اردبیل در هشت جهت - ای پوشش دهنده چهار دهه( 2007
جغرافیایی مختلف در داخل یک ناحیه دایرهای شکل مورد آنالیز قرار گرفتهاند. در راستای آنالیز رشد
شهری، آزمون کایاسکور پیرسن برای بررسی درجه آزادی رشد شهری و آنتروپی شانون برای تعیین درجه
اسپرال شهری به کار گرفته شدند و درجه خوب بودن رشد شهری نیز بررسی گردیده است. این اندازهها هم
برای چهار دوره ده ساله و هم برای مناطق مختلف شهر محاسبه شدند. نتایج نشان میدهد که درجه آزادی
رشد شهری برای هر چهار دوره زمانی خیلی بالاست و میزان آن برای جهات شمال و شرق اردبیل نسبتاً
پایین و برای شمال شرق، جنوب شرق، غرب و شمال غرب شهر بالا و برای جنوب و جنوب غرب خیلی
بالاست. درجه آزادی کلی رشد شهری نیز برای کل شهر به شدت بالا میباشد. آنالیز صورت گرفته با انتروپی
شانون نیز نشان میدهد شهر اردبیل در هر چهار دوره زمانی از پراکندگی افقی شهری برخوردار بوده و در
همه جهات نیز در حال تجربه نمودن پراکندگی فیزیکی شهری است. هرچند که میزان آن در دورههای زمانی  
و جهات مختلف متفاوت میباشد. اسپرال کلی نیز با در نظر گرفتن کل شهر خیلی بالاست و بنابراین میتوان
1968 از اسپرال کلی بالایی برخوردار بوده - گفت اردبیل با در نظر گرفتن الگو و فرایند در دوره زمانی 2007
است و سرانجام اینکه آنالیز درجه خوب بودن شهری نیز نشان میدهد که شهر اردبیل در دوره زمانی مذکور
شاهد مطلوب بودن رشد شهری نبوده و میزان آن در همه جهات منفی بوده است.